Akuko UNEP-ISC ohuru: Ka ọgbaghara zuru ụwa ọnụ na-ejikọta ọnụ, ụwa ga-agbaso ụzọ na-ele anya iji chebe ahụike mmadụ na mbara ala.

Ịgagharị Horizons Ọhụrụ - Akụkọ Ahụhụhụhụhụhụhụhụhụanya zuru ụwa ọnụ gbasara ahụike mbara ala na ọdịmma mmadụ na-akọwapụta mgbanwe asatọ dị oke egwu zuru ụwa ọnụ nke na-eme ka ọgba aghara mbara ala atọ nke mgbanwe ihu igwe, ọdịdị na mfu nke ụdị ndụ dị iche iche, na mmetọ na mkpofu.

Mgbanwe ndị a gụnyere mmebi nke ụmụ mmadụ na-emebi ụwa, mmepe ngwa ngwa nke teknụzụ dị ka AI, asọmpi maka akụ sitere n'okike, na-abawanye nha nha na mbelata ntụkwasị obi na ụlọ ọrụ. Mgbanwe ndị a na-emepụta polycrisis, nke ọgba aghara zuru ụwa ọnụ na-amụbawanye, na-eme ngwa ngwa ma na-emekọrịta ihe - nke nwere nnukwu mmetụta maka ọdịmma mmadụ na mbara ala.

Ihe nrịbama mgbanwe iri na asatọ na-esochi - nke ọtụtụ narị ndị ọkachamara zuru ụwa ọnụ chọpụtara site na nyocha mpaghara na ndị na-ahụ maka ya gụnyere ndị ntorobịa - na-enye nkọwa miri emi n'ihe nwere ike ịkpaghasị, ma nke ọma na nke na-adịghị mma, nke ụwa ga-akwadorịrị.

Ịgagharị Horizons Ọhụrụ - Akụkọ Ahụhụhụhụhụhụhụhụhụanya zuru ụwa ọnụ gbasara ahụike mbara ala na ọdịmma mmadụ

Mmemme gburugburu ebe obibi United Nations (2024). Ịgagharị Horizons Ọhụrụ: Akụkọ nleba anya zuru ụwa ọnụ gbasara ahụike mbara ala na ọdịmma mmadụ. Nairobi. https://wedocs.unep.org/20.500.11822/45890

Budata akụkọ

"Ka mmetụta nke ọtụtụ ọgba aghara na-akawanye njọ, ugbu a bụ oge anyị ga-aga n'ihu ma chebe onwe anyị pụọ na ihe ịma aka ndị na-apụta," Onye isi oche UNEP Inger Andersen kwuru. “Ọsọ mgbanwe mgbanwe ngwa ngwa, ejighị n'aka na mmepe teknụzụ anyị na-ahụ, megide ndabere nke ọgba aghara geopolitical, pụtara na enwere ike ịtụfu obodo ọ bụla n'ụzọ dị mfe yana ọtụtụ oge.

"Site na nyochaa akara mgbanwe na iji ụzọ nleba anya nke akọwapụtara na akụkọ a - gụnyere ile anya n'èzí gburugburu ebe obibi omenala - ụwa nwere ike izere mmejọ ugboro ugboro n'oge gara aga ma lekwasị anya na ngwọta ndị nwere ike iguzogide ọgba aghara n'ọdịnihu."

Ihe ngosi mgbanwe

Isi mgbanwe na akara mgbanwe nke akọwapụtara na akụkọ a gụnyere:

Achọ maka ihe ndị dị ụkọ n'ụwa, mineral na ọla iji mee ka mgbanwe gaa na net-efu ga-abawanye okpukpu anọ n'afọ 2040., na-abawanye oku maka igwu mmiri miri emi na ọbụna oghere oghere. Nke a na-ebute ihe egwu na okike na ihe dị iche iche dị ndụ, nwere ike ịbawanye mmetọ na mkpofu, ma kpalite esemokwu.

Dị ka permafrost na-agbaze na mbara ala na-ekpo ọkụ, enwere ike ịhapụ ihe ndị dị ndụ oge ochie nwere ike ịkpata ọrịa, na-ebute nnukwu mmetụta gburugburu ebe obibi, anụmanụ na mmadụ. Ihe omume a ebutelarị ọrịa anthrax na Saịberịa.

Ọ bụ ezie na AI na mgbanwe dijitalụ nwere ike iweta uru, enwere mmetụta gburugburu ebe obibi - dị ka ịba ụba nke ịnweta mineral dị oke egwu na ihe ndị dị n'ụwa na-adịghị ahụkebe na mmiri mmiri iji gboo mkpa etiti data. Ojiji nke AI na usoro ngwá agha na ngwa agha, na mmepe nke usoro ihe ọmụmụ ihe, chọrọ nlezianya nyochaa site na oghere gburugburu ebe obibi.

Esemokwu ngwa ọgụ na ime ihe ike na-arị elu ma na-etolite. Esemokwu ndị a na-ebute mbibi gburugburu ebe obibi na mmetọ, na-ebute mkpata maka ndị na-adịghị ike.

Nchụpụ mmanye na-abawanye mmetụta ahụike mmadụ na gburugburu ebe obibi. Otu onye n'ime mmadụ iri isii na itoolu ọ bụla ka a na-amanye chụpụ ya ugbu a - ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ okpukpu abụọ n'ọnụọgụ kemgbe afọ iri gara aga. Esemokwu na mgbanwe ihu igwe bụ isi ihe kpatara ya.

Ịnabata ịhụ ụzọ

Otú ọ dị, akụkọ ahụ chọpụtara na iji ngwá ọrụ nleba anya nwere ike inyere ụwa aka ịtụ anya na ịkwado maka ihe ịma aka na-apụta na-esote na ọgba aghara n'ọdịnihu.

Peter Gluckman, Onye isi oche nke ISC, kwuru, "Ịhụ ụzọ na-enye ngwá ọrụ bara uru iji pụọ na obere oge iji nyere aka chọpụta ohere na ihe ize ndụ n'ọdịnihu ma ọ bụrụ na a na-eme ya n'ụzọ dị iche iche, na-agafe iwu ụlọ ọrụ dị warara, ngalaba na nkewa ndị ọzọ na-egbochi anyị ịmepụta nsogbu na ngwọta."

Akụkọ ahụ na-atụ aro ịnakwere nkwekọrịta mmekọrịta ọha na eze ọhụrụ nke na-eme ka ndị dị iche iche dị iche iche, gụnyere ụmụ amaala; na-enye ndị na-eto eto olu ike karị; na ịtụgharị uche n'usoro ọganihu iji gafere GDP.

Gọọmenti na ọha mmadụ nwekwara ike iwebata ebumnuche dị mkpirikpi na ihe ngosi ndị na-enye ha ohere ka ha na-agba mbọ n'ọchịchị. Ịkwanye ngwá ọrụ na omume iji hazigharịa usoro ego na ịmegharị ego isi obodo - ihe mgbaàmà dị mma nke mgbanwe na akụkọ ahụ - nwere ike inye aka belata enweghị aha, ikpochapụ oke ịda ogbenye na ilekọta ọgba aghara gburugburu ebe obibi.

Ịkwado ọchịchị agile na ime mgbanwe ga-achọ nleba anya na nleba anya nke ntinye aka. Nke a gụnyere ijikọ na imeziwanye nlekota oru na mgbanwe gburugburu ebe obibi, na ime ka data na ihe ọmụma nwetakwuo ohere.

Dị nnọọ ka mmetụta nke ọtụtụ ọgba aghara na-eme ka mmerụ ahụ dịkwuo njọ na gburugburu ebe obibi na ahụike mmadụ, ihe ngwọta na-ahụ anya ma na-eme ihe ndị ga-edozi mgbanwe mgbanwe zuru ụwa ọnụ na akara mgbanwe nke a chọpụtara na akụkọ ahụ. Ahụhụ ụzọ nwere ike inye aka mee ka omume ndị a dị ngwa ma kpalite ọtụtụ ndị ọzọ.

Ihe edeturu ndị editọ

Banyere UN Environment Programme (UNEP)

UNEP bụ olu zuru ụwa ọnụ na gburugburu ebe obibi. Ọ na-enye onye ndu ma na-akwado mmekorita n'ilekọta gburugburu ebe obibi site n'ịkwalite, ịgwa mba na ndị mmadụ aka imeziwanye ọdịdị ndụ ha n'emebighị nke ọgbọ n'ọdịnihu.

Banyere International Science Council (ISC)

International Science Council (ISC) na-arụ ọrụ n'ọkwa zuru ụwa ọnụ iji kpalite mgbanwe site n'ịkpọkọta ọkachamara sayensị, ndụmọdụ na mmetụta na okwu ndị dị mkpa na sayensị na ọha mmadụ. ISC bụ ọgbakọ na-abụghị nke gọọmentị mba ụwa nke nwere ndị otu zuru ụwa ọnụ pụrụ iche nke na-achịkọta ndị otu sayensị mba ụwa 250, otu sayensị mba na mpaghara gụnyere ụlọ akwụkwọ agụmakwụkwọ na kansụl nyocha, ọgbakọ mba ụwa na ọha mmadụ, na ụlọ akwụkwọ agụmakwụkwọ na-eto eto na ndị otu.

Maka ozi ndị ọzọ biko kpọtụrụ:

Ngalaba akụkọ na mgbasa ozi, UN Environment Programme